Europa Kinderhulp

Van heinde en verre: 60 jaar Europa Kinderhulp

Tegenwoordig komen de vakantiekinderen van Europa Kinderhulp uit Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, België, Oekraïne en Nederland. Maar wist je dat er in het verleden ook kinderen uit bijvoorbeeld Bosnië en Noord-Ierland kwamen? Door de jaren heen is er heel wat veranderd binnen de organisatie. Maar de liefde voor de kinderen is gebleven.

In dit blog duiken we in de geschiedenis van Europa Kinderhulp aan de hand van een aantal (voormalige) herkomstlanden.*

Landen van het eerste uur: Duitsland, Frankrijk en Oostenrijk
In 1960, het jaar van de vluchteling, kwam Jan Ploeger op het idee om een groep Letse vluchtelingkinderen uit Duitsland uit te nodigen voor een vakantie in Nederland. Dat beviel zo goed dat het jaar daarop stichting Europa Kinderhulp werd opgericht. In de eerste jaren komen zo’n honderd kinderen uit Frankrijk en Oostenrijk en uit Duitse vluchtelingenkampen hier op vakantie. “Nadat de vluchtelingenkampen (gelukkig) minder vol zaten, werden er ook kinderen uit West-Berlijn uitgezonden.” ”Een plan dat nogal gevoelig ligt in een tijd, waarin een groot aantal Nederlanders nog negatieve emoties jegens de voormalig bezetter heeft. Maar de gastouders zetten zich over die gevoelens heen en ook deze kinderen zijn welkom.” Na het sluiten van de vluchtelingenkampen werden de kinderen geselecteerd door het Sozialamt. Tot op de dag van vandaag zijn er nog kinderreizen uit Duitsland, ook komen er nog steeds kinderen uit Frankrijk en Oostenrijk. De Nederlandse kinderreis, die in 1968 werd gestart door (onder andere) de inzet van majoor Bosshardt, vindt ook nog steeds doorgang.

“In de jaren ’60 komen er voor het eerst Duitse vakantiekinderen. Een plan dat nogal gevoelig ligt in een tijd, waarin een groot aantal Nederlanders nog negatieve emoties jegens de voormalig bezetter heeft. Maar de gastouders zetten zich over die gevoelens heen en ook deze kinderen zijn welkom.”

Godsdienstconflict Noord-Ierland: protestantse en katholieke kinderen samen in één gastgezin
“Begin jaren ’70 waren er heftige godsdiensttwisten in Noord-Ierland. Uit Londonderry werden in de periode 1972-1995 in totaal duizend kinderen uitgenodigd. Vanuit het principe van  Europa Kinderhulp dat alle kinderen gelijk zijn, kwamen de kinderen zonder onderscheid naar geloof. In een gastgezin werd met opzet zowel een katholiek als een protestants kind geplaatst.” Om diezelfde reden werden, anders dan bij de andere reizen, activiteiten georganiseerd om ‘samen iets te doen’.

In de jaren ’70 kwamen er ook kinderen uit verschillende Engelse steden. Deze kinderen waren het niet gewend (zonder toezicht) buiten te spelen. Bij hen waren fietsen en buitenspelen dan ook favoriet, iets wat ook nog herkenbaar zal zijn voor veel vakantieouders van nu!

Kinderen van achter het IJzeren Gordijn: armoede, milieuvervuiling en oorlogsgeweld
Na de val van de Berlijnse muur worden er kinderen uit verschillende landen van achter het IJzeren Gordijn uitgenodigd. Zij hebben o.a. te maken met grote armoede, ernstige milieuvervuiling, discriminatie, oorlog en ander politiek geweld. Een voorbeeld zijn de kinderen uit Wit-Rusland, die lijden onder de gevolgen van de Tsjernobylramp en de kinderen uit Schneeberg/Delitzsch waar sterke luchtvervuiling is, vanwege de bruinkoolmijnen. Ook kwamen er kinderen uit oorlogsgebieden zoals Kosovo en Bosnië en van het arme platteland in Albanië. Verder kwamen er kinderen uit Tsjechië, de voormalige DDR, Roemenië en Oekraïne. De Oekraïnereis vindt nog steeds elk jaar plaats, de kinderen verblijven tijdens de vakantie allemaal bij gezinnen in Overijssel.

In Moldavië wordt door Europa Kinderhulp in 2010, als speciaal project, een internaat opgeknapt; slaapzalen worden slaapkamers, er wordt voor stromend water gezorgd en er worden sport- en spelattributen aangeschaft.

Verdwenen reizen & ‘blijvertjes’
Met de jaren kwamen veel van deze reizen te vervallen, de redenen daarvoor zijn heel divers.  Bij Noord-Ierland verdween bijvoorbeeld de interesse, omdat andere regio’s de aandacht opeisten. Ook de Engelse reizen bestaan inmiddels niet meer, o.a. omdat het niet mogelijk bleek voldoende vrijwilligers te vinden. En voor sommige landen was van het begin af aan al duidelijk dat het om kortdurende projecten ging, zoals de reizen uit de Balkanlanden. Maar er zijn ook veel langdurige partnerschappen ontstaan, die tot vandaag de dag voortduren. Daarbij kun je denken aan de reizen uit Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Nederland en Oekraïne.

Waaier aan achtergronden
Ook de achtergrond van de kinderen veranderde. Wat begon met vluchtelingenkinderen, ging over in kinderen met heel diverse achtergronden. Hierbij kun je o.a. denken aan grote gezinnen met krappe behuizing, gezinnen die het materieel niet breed hebben en andere sociale problematiek. Maar het kan ook zijn dat ouders ontlast moeten worden (bijvoorbeeld bij eenoudergezinnen of bij ziekte van een van de ouders) of dat de kinderen in een tehuis of instelling wonen. De achtergrond van de kinderen is in de loop van de jaren dan weliswaar veranderd, maar er is in ieder geval één ding hetzelfde gebleven: ook tegenwoordig zijn er nog veel kinderen die behoefte hebben aan een onbezorgde vakantie.

Na 60 jaar nog steeds actueel
De coronacrisis heeft nogmaals onderstreept dat het werk van Europa Kinderhulp nog altijd actueel is; door de sluiting van scholen en sportclubs misten deze toch al kwetsbare kinderen hun sociale vangnet, waardoor de noodzaak voor een onbezorgde vakantie alleen maar groter is. Europa Kinderhulp wil al deze kinderen de kans geven om hun batterij weer op te laden door een paar zorgeloze weken bij een vakantiegezin, nu en in de toekomst.

*In dit blog kan niet aan alle reizen uitgebreid aandacht besteed worden; er is een keuze gemaakt om er een aantal landen uit te lichten om de geschiedenis van Europa Kinderhulp te illustreren

Citaten en informatie zijn afkomstig uit de jubileummagazines van 2001 en 2011